Референдум унинг ташкилий-ҳуқуқий асослари ва асосий босқичлари
“Ўзбекистон Республикаси тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Конституциявий Қонуни лойиҳаси бўйича Ўзбекистон Республикасининг референдуми жорий илнинг 30 апрель санасида ўтказилиши белгилинган бўлиб, референдум сайловлар билан бир қаторда халқ иродасининг бевосита ифода этибгина қолмасдан, .референдумда қабул қилинган қарорлар олий юридик кучга эга бўлади. референдумда фуқароларнинг ўз хоҳиш-иродасини умумий, тенг ва тўғридан-тўғри билдириши асосида яширин овоз бериш йўли билан ўтказилиши белгиланган.
Референдум лотинча референдиум бу фуқароларнинг давлат, вилоят ёки маҳаллий кўламда энг муҳим масалалар бўйича овоз бериш йўли орқали ўз фикрларини бевосита билдиришлари мумкин, фуқароларининг референдумда иштирок этиши ихтиёрий ва эркиндир. Ўзбекистон Республикаси фуқароларини референдумда иштирок этишга ёки иштирок этмасликка мажбур қилиш мақсадида уларга, шунингдек хоҳиш-иродасини эркин билдиришига таъсир кўрсатишга ҳеч ким ҳақли эмас, референдумда тенг асосларда иштирок этадилар. Ҳар бир фуқаро бир овозга эга бўлади. Референдумга тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш очиқ ва ошкора амалга оширилади.
Референдум ўтказиладиган кунгача ёки референдум кунида 18 ёшга тўлган ҳар бир фуқаро референдумда тенг асосларда иштирок этади ва ҳар бир фуқаро бир овозга эга бўлади.
«Референдум ўтказувчи округ комиссияси референдум тайинлаш тўғрисидаги қарор эълон қилинганидан кейин Ўзбекистон Республикаси Марказий сайлов комиссияси томонидан ўн кундан кечикмай комиссия раиси, раис ўринбосари, котибидан ва комиссиянинг саккиз — ўн саккиз нафар бошқа аъзоларидан иборат таркибда тузилади.
Референдум ўтказувчи округ комиссиялари аъзолигига номзодлар Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгесининг, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар Кенгашларининг мажлисларида муҳокама қилинади ҳамда референдум тайинлаш тўғрисидаги қарор эълон қилинганидан кейин етти кундан кечикмай Ўзбекистон Республикаси Марказий сайлов комиссияси томонидан тасдиқлаш учун тавсия этилади»;
Овоз берувчи фуқароларнинг рўйхатлари овоз бериш кунига 10 кун қолганда ҳамма танишиши учун тақдим қилинади
Референдум ўтказувчи участка комиссияси рўйхат билан танишиш жойи ва вақти тўғрисида фуқароларни хабардор этади
Овоз берувчи фуқароларнинг рўйхатларига ўзгартишлар киритиш референдумга 5 кун қолганида тўхтатилади
Ҳар бир фуқаро овоз берувчи фуқаролар рўйхатидаги хато ёки ноаниқлик тўғрисида референдум ўтказувчи участка комиссиясига арз қилиши мумкин.
Референдум ўтказувчи участка комиссияси 24 соатда бундай аризани текшириб чиқиши ва хатоларни тузатиши ёки аризачига унинг аризаси рад этилишининг асослари кўрсатилган ҳолда маълумотнома бериши шарт.
Ўзбекистон ҳудудида жойлашган референдум участкаларида овоз бериш қутиларини соат 20:00 дан олдин очиш ва овозларни санаб чиқишга йўл қўйилмайди.
Овозларни санаб чиқиш УК аъзолари томонидан овоз бериш қутиларида мавжуд бўлган бюллетенлар бўйича амалга оширилади. Овозларни санаб чиқиш фақатгина овоз бериш биносида ўтказилади. Участка комиссиясининг референдум участкасида овозларни санаб чиқиш натижалари тўғрисидаги баённомасининг кўчирма нусхаси ахборот коммуникация технологияларидан фойдаланган ҳолда дарҳол тегишли округ комиссиясига тақдим этилади.
Биринчи асл нусха раис ёки унинг ўринбосари томонидан ички ишлар органлари ходимлари кузатувида округ комиссиясига олиб бориб топширилади.
Референдум бевосита демократиянинг муҳим институти бўлиб, умумдавлат ҳамда ҳар бир фуқаро учун муҳим бўлган қарорларни қабул қилинишида эамиятнинг қатнашишини таъминлайди.
Референдумнинг ўтказилиш жараёнининг қоида ва шартлари ҳар бир давлатнинг конститутсияси ва қонунчилиги томонидан белгиланади.
Қарши туманлараро маъмурий
судининг судья ёрдамчиси Г.Темирова