Қонун ва суд олдидаги

Қонун ва суд олдидаги
тенглик

Ўзбекистон Республикасининг барча фуқаролари жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахсий ва ижтимоий мавқеидан қатъи назар, қонун ва суд олдида тенгдир. Корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар ҳам қонун ва суд олдида тенгдир.

Суд ҳужжатларининг

Суд ҳужжатларининг
мажбурийлиги

Суд ҳужжатлари барча давлат органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар ва ташкилотлар, мансабдор шахслар, фуқаролар учун мажбурийдир ҳамда Ўзбекистон Республикасининг бутун ҳудудида ижро этилиши шарт.

Суд ҳокимиятининг

Суд ҳокимиятининг
мустақиллиги

Судьялар мустақилдирлар, фақат қонунга бўйсунадилар. Судьяларнинг одил судловни амалга ошириш борасидаги фаолиятига бирон-бир тарзда аралашишга йўл қўйилмайди ва бундай аралашув қонунга мувофиқ жавобгарликка сабаб бўлади. Ўзбекистон Республикасида суд ҳокимияти қонун чиқарувчи ва ижро этувчи ҳокимиятлардан, сиёсий партиялардан, бошқа жамоат бирлашмаларидан мустақил ҳолда иш юритади.

Электрон почта манзил:

m.qashqadaryo@sud.uz

Фуқаролар қабулхонаси:

(+998 75) 230-14-80

Манзил:

Ўзбекистон Республикаси, Қашқадарё в, Қарши ш 180117, Бунёдкор 7

Интерактив хизматлар

Статистик маълумотлар

Статистик маълумотлар

Ўзбекистон Республикаси Олий Судининг республика судлари фаолиятига доир статистик маълумотлар базаси

Ўтиш
Cуд қарорлари тўплами

Cуд қарорлари тўплами

Судлар бўйича барча якуний суд қарорларини тўлиқ ёки шахссизлантирилган матнда ушбу ҳавола орқали билиб олинг.

Ўтиш
Давлат божи калькулятори

Давлат божи калькулятори

Бу хизмат тури судларга мурожаат қилишда тўланиши лозим бўлган давлат божи миқдорини аниқлашда яқиндан ёрдам беради.

Ўтиш
image
image
image
image
image
image

Электрон суд хизматлари

MY.SUD.UZ - суд хизматларидан фойдаланишнинг инновацион, ишончли ва қулай йўли

Мурожаат

Судга тўғридан - тўғри электрон шаклда мурожаат йўллаш.

Электрон тўлов тизими

Барча судларда фуқаролар томонидан амалга ошириладиган барча тўловларни тўлашнинг ягона электрон тизими.

Видеоконференц алоқа

Масофадан туриб суд мажлисида иштрок етиш

Мажлислар жадвали

Суд мажлислари жадвали билан танишиш – судларда ишларни суд мажлисида кўриб чиқишга тайинланган санаси ва вақти ҳақида онлайн тарзда хабардор бўлиб бориш имконини беради.

Давлат божи калькулятори

Бу хизмат тури судларга мурожаат қилишда тўланиши лозим бўлган давлат божи миқдорини аниқлашда яқиндан ёрдам беради.

Мурожаат намуналари

Фуқаролар судларга мурожаат қилишда ҳужжатларнинг тайёр намуналаридан мутлақо бепул фойдаланиш имконияти

image

MY.SUD.UZ

Ўзбекистон Республикаси Олий судининг интерактив хизматлари портали

ўтиш

Сўнгги янгиликлар

2Apr Янгиликлар

Қашқадарё вилоят маъмурий суди раиси Ғ.Давлатов томонидан суд тизимида коррупциявий ҳолатларнинг олдини олиш ва коррупцияга қарши самарали курашишга бағишланган учрашув ташкил этилди

        Қашқадарё вилоят маъмурий  суди ва Қарши туманлараро маъмурий суди судьялари ва суд ходимлари иштирокида ташкил этилган тадбирда барча соҳалар қатори суд тизимида фаолият юритувчи  ҳар бир судья ва суд ходимининг коррупцияга қарши муросасиз муносабатда бўлиши бугунги куннинг энг муҳим вазифаси эканлиги таъкидланди.

   Шунингдек, жорий йилининг 5-март куни Президентимиз томонидан Коррупцияга қарши курашиш миллий кенгаши йиғилишида коррупциядан ҳоли бўлган адолатли суд тизими яратиш бўйича белгилаб берилган устувор вазифалар хусусида батафсил тўхталиб ўтилди.

       

28Mar Янгиликлар

Ўзбекистон Республикасининг 2024 йил 21 ноябрдаги ЎРҚ-1003-сонли қонунининг мазмун-моҳияти.

Сўнги йилларда Янги Ўзбекистонда инсон қадри устуворлигини, фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқларини рўёбга чиқариш ва жамиятда адолатни қарор топтириш мақсадида суд орқали шахсларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларининг ҳимоясини кучайтириш, одил судлов сифати ва самарадорлигини оширишга қаратилган кенг кўламли ташкилий-ҳуқуқий тадбирлар амалга оширилди.

Мамлакатимизда суд-ҳуқуқ тизимини янада такомиллаштириш, фуқаро ва тадбиркорларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилиш чораларини кучайтириш, одил судловни самарали таъминлаш бўйича қатор чоралар кўрилди. Амалга оширилган ишлар натижасида одил судлов жараёнида шахсларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш даражаси янги босқичга чиқди.

Хусусан, Ўзбекистон Республикасининг 2024 йил 21 ноябрдаги “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига рақамли далиллар билан ишлаш тизимини такомиллаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қонунига кўра, ЖПК, ФК, МСИЮтК ҳамда ИПКларига тегишли ўзгартиш ва қўшимчалар киритилиши белгиланган. Ушбу Қонун билан Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодексининг 53-модданинг биринчи қисми «ашёвий» деган сўздан кейин «ёзма ва рақамли» деган сўзлар билан тўлдириш, 2) 65-модданинг биринчи қисмидаги «ёзма ва ашёвий» деган сўзлар «ашёвий, ёзма ва рақамли» деган сўзлар билан алмаштириш; 3) 69-модданинг бешинчи қисмидаги «Ёзма ва ашёвий» деган сўзлар «Ашёвий, ёзма ва рақамли» деган сўзлар билан алмаштириш; 4) қуйидаги мазмундаги 751 ва 752-моддалар билан тўлдириш белгиланган. 751-модда. Электрон маълумотлар. Электрон маълумотлар электрон қурилмалардан ва ахборот тизимларидан, шунингдек ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда яратиладиган, ишлов бериладиган ҳамда сақланадиган маълумотлардир. Ишда иштирок этувчи тарафлар, гувоҳлар ва бошқа шахслар электрон маълумотларни ушбу маълумотларнинг кўчирма нусхасини электрон жисмдан электрон маълумотлар мавжуд бўлган бошқа электрон жисмга олиш орқали тақдим этишга ҳақли. Суд тақдим этилган электрон маълумотларни мутахассис иштирокида қабул қилиб олади ҳамда электрон маълумотлар мавжуд бўлган бирламчи электрон жисмни кўздан кечиради. Иш учун аҳамиятга эга бўлмаган электрон маълумотлар мавжуд бўлган электрон жисмлар эгаларига дарҳол қайтариб берилади. 752-модда. Рақамли далиллар. Иш учун аҳамиятга эга бўлган ҳолатлар тўғрисидаги маълумотлар мавжуд бўлган электрон маълумотлар, шу жумладан электрон тарздаги файллар, аудио-, видеоёзувлар, Интернет жаҳон ахборот тармоғида сақланаётган маълумотлар, шунингдек бошқа электрон маълумотлар рақамли далиллардир. Рақамли далилдан кўчирма нусха олишга, башарти унинг яхлитлиги ва айнан ўхшашлиги сақланса, йўл қўйилади. Рақамли далилдан кўчирма нусха олишга йўл қўйилиши ўзидан мазкур кўчирма нусха олинган рақамли далилнинг асли мавжудлиги билан таъминланади, бундан нотариус томонидан тасдиқланган рақамли далиллар мустасно. Ишда иштирок этувчи тарафлар, гувоҳлар ва бошқа шахслар рақамли далилларнинг кўчирма нусхаларини қоғозда чоп этилган шаклда тақдим этиш ҳуқуқига эга. Бунда рақамли далилнинг қоғоздаги шакли ёзма далил деб ҳисобланиши мумкин эмас, бундан нотариус томонидан тасдиқланган рақамли далил мустасно. Суд жараёнида тузилган процессуал баённомаларга илова қилинган, электрон маълумотлар тарзида шакллантирилган аудио- ва видеоёзувлар ҳам рақамли далиллар ҳисобланади. Рақамли далилнинг кўчирма нусхаси иш материаллари билан бирга сақланади»; 5) 146-модданинг биринчи қисмидаги «ёзма» деган сўз «ашёвий, ёзма ва рақамли» деган сўзлар билан алмаштириш; 6) 156-модданинг иккинчи қисмидаги «ашёвий» деган сўз чиқариб ташлаш; 7) 175-модда иккинчи қисмининг: 8-бандидаги «ёзма ва ашёвий» деган сўзлар «ашёвий, ёзма ва рақамли» деган сўзлар билан алмаштириш; 9-бандидаги «ашёвий ва ёзма» деган сўзлар «ашёвий, ёзма ва рақамли» деган сўзлар билан алмаштирилиши белгиланган.

Мазкур Қонун фуқароларнинг Ўзбекистон Республикасининг Конституциясида назарда тутилган суд орқали ҳимоя қилиниш, шунингдек уларнинг қонуний манфаатларини кенгроқ ҳимоя қилишга, одил судловга эришиш даражасини янада оширишга, ишларнинг сифатли ва ўз вақтида кўрилишига хизмат қилади.

 

   

Қарши туманлараро маъмурий

судининг судьяси                                                                                    А.Дониёров

 

26Mar Янгиликлар

Судья ва суд органлари ходимларига нисбатан бўлиши мумкин бўлган босим, жамоатчилик фикрини сунъий шакллантиришга оид фактлар ёки хавларни аниқлаш ва таҳлил қилиш.

Судьялар ва суд органи ходимларига нисбатан босим: жамоатчилик фикрини сунъий шакллантириш хавфлари:

Судьялар ва суд органлари ходимларининг мустақиллиги, адолатли ва объектив қарорлар қабул қилишлари учун муҳим аҳамиятга эга. Улар ўз иши ва қарорларини текширув ва таҳлил қилиб, фақат қонун ва ҳуқуқий мезонларга асосланиши керак. Аммо суд органларига нисбатан турли хил босимлар, жамоатчилик фикрининг сунъий шакллантирилиши, ҳокимиятнинг таъсири ва бошқа омиллар бу мустақилликни хавфга солиши мумкин. Бу ишдаги босимлар ва манипуляцияларни аниқлаш ва таҳлил қилиш суд тизимининг ишончлилиги ва адолатни таъминлаш учун зарур.

Медиадаги босим: жамоатчилик фикрининг сунъий шаклланиши

медиада суд жараёнлари ва уларнинг натижаларига оид манипуляция қилиш, жамоатчилик фикрини сунъий шакллантиришга олиб келиши мумкин. тўғри ва асосланган маълумотларга эга бўлиш судьялар учун муҳим, чунки уларнинг қарорлари оммавий ахборот воситаларида ёритилса, жамоатчиликнинг муносабатлари бу қарорларга таъсир кўрсатиши мумкин.

Мисоллар: Оммавий ахборот воситаларининг бир томонлама ёки нотўғри тарзда маълумот беришининг натижасида жамоатчиликнинг хулосаси тўғри шаклланмаган бўлиши мумкин. шундай қилиб, судьяларга жамоатчилик фикри ёки сиёсий ва ижтимоий босим остида қарор қабул қилишга уринишлар бўлиши эҳтимоли бор.

Таъсир: жамоатчилик фикрининг манипуляция қилиниши, судьялар ва суд органларига босим ўрнатишга олиб келиши, бу эса қарорлар ва суд жараёнларининг мустақиллигига хавф туғдиради.

 Сиёсий босим ва суддаги сиёсий таъсирлар

Суд органларининг мустақиллигига босим қилишнинг яна бир шакли – сиёсий босимдир. ҳукумат ёки сиёсий кучлар, айниқса, катта ва мураккаб ишлар (масалан, сиёсий ёки иқтисодий аҳамиятга эга бўлган ишлар) бўйича суд жараёнларига таъсир қилишга ҳаракат қилишлари мумкин.

Мисоллар: судьяларга давлат манфаатларини кўзлаб, сиёсий таъсирлар томонидан босим ўрнатиш. бу ҳолда, судьялар қарорларни фақат қонунга асосланиб қабул қилишни эмас, балки сиёсий манфаатларга ҳам мослаштиришга ҳаракат қилишлари мумкин.

Таъсир: бу босим суд органларининг ишининг объективлигини ва мустақиллигини заифлаштириши, натижада суд қарорлари манипуляция қилинишининг олдини олиш учун талаб қилинган адолатсизликларнинг пайдо бўлишига олиб келиши мумкин.

Ижтимоий босим ва ички таъсирлар

Судьялар ва суд органлари ходимлари ички босимларга ҳам дуч келишлари мумкин. бу – уларнинг ишлаш муҳити, ишлаб чиқариш шароити ёки уларнинг маҳаллий раҳбарлари томонидан ўрнатилган босимлар орқали юзага келиши мумкин.

Мисоллар: суд органларида ишлаётган кадрлар орасида ўз шахсий манфаатлар ёки иш берувчилар томонидан босимларга дуч келиш мумкин. судьялар ва суд ходимлари ўз қарорларини мустақил ва обьектив қабул қилишда ички хеч қандай таъсир ва босимларга дуч келмасликлари керак.

Таъсир: судьялар ва суд органларига ички босимлар тасир қилса, уларнинг қарорлари объектив бўлмаслиги мумкин. Бу, натижада, фуқароларнинг ҳуқуқий бурчларига таъсир қилиши ва давлатнинг ишончини заифлаштириши мумкин.

Судьяларнинг ишончлилиги ва суд тизимининг мустаҳкамлиги

Суд тизимидаги ишонч ва шаффофлик, судьялар ва суд органларининг мустақиллигига асос бўлади. Бунинг учун уларнинг қарорлари шаффоф ва очиқ бўлиши керак, шу билан бирга, ҳар қандай манипуляция ва босимларга қарши муҳити кузатилиши керак.

Таъсир: суд органларига нисбатан ишончни сақлаш учун, уларнинг иши ошкора ва шаффоф бўлиши, суд жараёнларининг тўғри ва асосланган ёритилиши муҳим.

Хулоса: Судьялар ва суд органлари ходимларига нисбатан босим ва жамоатчилик фикрини сунъий шакллантиришга оид хавфлар юридик тизимнинг мукаммал ва объектив ишлашига катта таҳдид туғдиради. Суд органлари мустақиллигини сақлаш ва адолатли қарорларни қабул қилиш учун ҳар қандай босимлардан ҳимоя қилиниши лозим. Шунингдек, судьялар ва суд органларининг иши шаффоф, ишончли ва қонунга асосланган бўлиши керак.

Бу мақолада судьялар ва суд органлари ходимларига нисбатан турли хил босимлар ва манипуляциялар аниқланди ва уларга қарши қандай чоралар кўриш зарурлиги кўриб чиқилди.

 

Қашқадарё вилоят маъмурий

суди судьяси     

                                                                                                                             О.Бекназаров

Қарши туманлараро маъмурий

суди судьяси                                                                                                        Ж.Хидиров

25Mar Янгиликлар

Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-1047-сонли қонун билан ўзартириш ва қўшимчалар киритилди.

Аввало шуни айтиш керакки, Кейинги йилларда мамлакатимизда судлов фаолиятини рақамлаштириш бўйича амалга оширилган ислоҳотлар фуқароларнинг ўз ҳуқуқлари ва манфаатларини ҳимоя қилиш юзасидан судларга мурожаат қилишини либераллаштириш, умуман одил судловга эришиш даражасини ошириш, шунингдек судлар фаолиятининг очиқлиги ва шаффофлигини таъминлаш имконини берди.

Натижада ариза бериш, ишда масофадан иштирок этиш, суд ҳужжатларини олиш ва ишларнинг кўрилиши ҳақида маълумот олиш каби хизматлар Ўзбекистон Республикаси Олий судининг интерактив хизматлар портали орқали электрон шаклда амалга оширилмоқда.

Шу билан бирга бугунги кунда видеоконференцалоқа режимида ўтказиладиган суд мажлисларида мобиль видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланишнинг ҳуқуқий асосларини яратиш орқали процессуал қонунчиликни такомиллаштириш зарурияти мавжуд.

Ушбу Қонун билан Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик процессуал кодексига, Иқтисодий процессуал кодексига ва Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодексига аҳолининг суд муҳокамаларида масофадан иштирок этишининг ҳуқуқий асослари яратилишини назарда тутувчи ўзгартириш ва қўшимчалар киритилмоқда.

Ушбу Қонун фуқароларнинг одил судловга эришиш даражасини янада оширишга, фуқароларнинг бузилган ҳуқуқ ва эркинликлари, шунингдек қонуний манфаатлари ишончли ҳимоя қилинишини таъминлашга хизмат қилади.

Ўзбекистон Республикасининг 2018 йил 25 январда қабул қилинган
ЎРҚ-462-сонли Қонуни билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодекси 144-моддасига қуйидаги маъзмунда қўшимча ва ўзгартиришлар киритилди:

Ишда иштирок этувчи шахсларнинг видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида иштирок этишини таъминлаш учун кўрсатилган шахсларнинг яшаш жойи, жойлашган ери ёки турган жойи бўйича тегишли судларнинг видеоконференцалоқа тизимларидан ёхуд ишни кўраётган суднинг мобиль видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланиш имкони яратилди.

Шунингдек, видеоконференцалоқа режимидаги суд мажлисида видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланган ҳолда иштирок этаётган гувоҳларга, экспертларга, мутахассисларга, таржимонларга ўз ҳуқуқлари, мажбуриятлари ва жавобгарлиги тушунтирилганлиги аудио- ва видеоёзув орқали қайд этилиши ва бу ҳақда суд мажлиси баённомасида кўрсатилиши белгиланди.

 

Қарши туманлараро

маъмурий судининг судьяси                                                                Ж.Хидиров

25Mar Янгиликлар

Тадбиркорларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш мақсадида олиб борилаётган ислоҳотларнинг мазмун ва моҳияти

     Кейинги йилларда мамлакатимизда тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш, тадбиркорларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш, қулай ишбилармонлик муҳитини шакллантиришга қаратилган ислоҳотлар жадал суратларда амалга ошириб келинмоқда.

          Конституциямизнинг 67-моддасига кўра, давлат қулай инвестициявий ва ишбилармонлик муҳитини таъминлайди. Тадбиркорлар қонунчиликка мувофиқ ҳар қандай фаолиятни амалга оширишга ва ўз фаолияти йўналишларини мустақил равишда танлашга ҳақли.

        Ўзбекистон Республикаси ҳудудида иқтисодий макон бирлиги, товарлар, хизматлар, меҳнат ресурслари ва молиявий маблағларнинг эркин ҳаракатланиши кафолатланади.Монопол фаолият қонун билан тартибга солинади ва чекланади.

        Юқоридагилардан келиб чиқиб, Президентимизнинг “Ўзбекистон – 2030” стратегияси тўғрисида”ги Фармонида белгиланган мақсад ва вазифаларни амалга ошириш мақсадида, 2024 йил 23 сентябрда «Камбағалликдан фаровонлик сари» дастурини амалга ошириш бўйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида ПҚ-330-сон қарори қабул қилинди.

           Мазкур қарор билан ваколатли органлар зиммасига:

оилавий тадбиркорликни ривожлантириш, «Бизнесга биринчи қадам» дастурлари ҳамда микромолия ташкилотлари орқали жорий йил якунигача 4 триллион сўм, 2025 йилда 15 триллион сўм кредитлар ажратилишини таъминлаш;

тадбиркорлар билан учрашувларни мунтазам равишда ўтказиб бориш, уларнинг муаммоларини ҳал қилиш, молиявий қўллаб-қувватлашнинг узлуксизлигини таъминлаш ҳамда кредитлаш ҳажмини ошириб бориш, ташаббускорларга бўш ер майдонларини аукцион орқали сотиш чораларини кўрсин, тадбиркорларнинг инфратузилма билан боғлиқ муаммоларини ҳал этиш кабилар юклатилди.

        Зеро, Президентимиз 2024 йил 20 августда тадбиркорлар билан ўтказилган очиқ мулоқотда “Тадбиркор – элга мадаткор!” деган шиорни баралла олға сурдилар.

       Ислоҳотларнинг мантиқий давоми сифатида “Тадбиркорлар ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилиш чора-тадбирлари тўғрисида” 2024 йил 14 ноябрда қабул қилинган Ўзбекистон Республикаси Президентининг ПФ-184-сонли Фармони қабул қилинганлиги тадбиркорлик фаолиятини амалга оширишга янада қулай шарт-шароит яратиб берди.

       Хусусан, мазкур Фармон билан ваколатли органларнинг қуйидаги таклифларига розилик берилди:

а) 2025 йил 1 январдан жисмоний шахс томонидан тадбиркорлик фаолиятини якка тартибдаги тадбиркор сифатида давлат рўйхатидан ўтмасдан амалга оширганлик учун молиявий жаримани бекор қилиш;

б) 2025 йил 1 январдан бошлаб қуйидагилар учун маъмурий жавобгарликни бекор қилиш:

фискал белгиларни акс эттириш тартибини бузиш;

қонунчиликда мажбурий рақамли маркировкаланиши белгиланган товарларни (маҳсулотларни) ишлаб чиқарувчилар ва импорт қилувчилар томонидан идентификация воситалари орқали мажбурий рақамли маркировкалаш қоидаларини бузиш;

ходимлар сонини яшириш;

в) 2025 йил 1 мартдан бошлаб судда иш юритиш тарафлар келишув битими тузганлиги сабабли тугатилганда, тадбиркорлик субъектлари ва фуқароларга давлат божини қуйидаги миқдорларда қайтариб бериш тартибини жорий этиш:

биринчи инстанция судида — тўланган давлат божининг 70 фоизи;

апелляция ва кассация тартибида берилган шикоятлар бўйича судда — тўланган давлат божининг 30 фоизи.

        Бундан ташқари, 2025 йил 30 январдаги «Ўзбекистон — 2030» стратегиясини «атроф-муҳитни асраш ва «яшил иқтисодиёт» йилида амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисидаги ПФ-16-сонли Фармонда ҳам асосий эътибор тадбиркоролик субъектларинеинг фаолиятига қаратилган.

       Чунончи, Давлат дастурида тадбиркорлик субъектларига кредитларни ажратиш учун халқаро молия институтларидан камида 30 миллион АҚШ доллари миқдорида маблағлар жалб этилишни таъминлаш, 2025 йил 1 сентябрдан бошлаб тадбиркорлик субъектларини «яшил тадбиркор» сифатида эътироф этиш юзасидан платформани ишга тушуриш ва бошқа ислоҳотлар назарда тутилган.

      Мухтасар қилиб айтганда амалга оширилаёитган ислоҳотлар тадбиркорларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш, уларга яратиб берилаётган ислорҳотлар келгусида мазкур соҳани жадал ривожлантиришга хизмат қилади.


Қашқадарё вилоят 

маъмурий суди раиси                                                                           Ғ.Давлатов

24Mar Янгиликлар

Ўзбекистон Республикасининг 2024 йил 5 августдаги ЎРҚ 937-сонли қонунининг мазмун моҳияти ва аҳамияти тўғрисида

     Мамлакатимизда, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг мулкий ҳуқуқларини муҳофаза қилиш ва уларнинг дахлсизлигини таъминлаш борасида бир қатор ислоҳотлар амалга оширилиб, амалиётга татбиқ этиб келинмоқда.

Бунга, 2024 йил 5 августда “Ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаларига ҳамда уларда қурилган бинолар ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этиш тўғрисида”ги ЎРҚ 937-сонли қонуни қабул қилинганлиги яққол мисол бўла олади.

     Маълумки, ушбу қонун 2024 йил 8 ноябрь кунидан расман кучга кирди.Қонунга кўра, фуқаролар қуйидаги кўчмас мулкларни ўз номига (ижара ва мулк ҳуқуқи асосида) қонуний ўтказиб олиши мумкин:

  • 2018 йил 1 май кунигача якка тартибдаги уй-жой қуриб ўзбошимчалик билан эгаллаган ер ҳамда ундаги бино ва иншоотлар;
  • 2018 йил 1 май кунигача фуқаролар ва ташкилотлар томонидан ҳужжатда кўрсатилган майдондан ортиқча эгалланган ер ҳамда ундаги бино ва иншоотлар;
  • «бир марталик акция» доирасида ҳуқуқларни эътироф этиш охирига етмаган ер ҳамда ундаги бино ва иншоотлар;
  • 2021 йил 8 июнга (ҳокимларнинг ваколати бекор қилингунига) қадар туман (шаҳар) ҳокимлари қарори билан ажратилган, лекин вилоят ҳокими ёки халқ депутатлари Кенгаши томонидан тасдиқланмаган ер;
  • боғдорчилик ва узумчилик ширкатлари ҳудудидаги турар жойлар ҳамда улар эгаллаган ер;
  • кичик саноат зоналари ҳудудига 2020 йил 9 мартгача жойлаштирилган тадбиркорларнинг ери;
  • давлат ордери билан хусусийлаштирилган бинолар ва уйлар эгаллаган ер;
  • ҳоким қарори билан мулк ҳуқуқи эътироф этилган бинолар ва уйлар эгаллаган ер участкаси.

Кўчмас мулкни қонунийлаштириш учун улар қуйидаги талабларга жавоб бериши лозим:

  • ер бошқа шахсга ажратилмаган ёки аукционга чиқарилмаган бўлиши;
  • ер участкасидан фойдаланишда низо мавжуд эмаслиги;
  • ер ва мол-мулк солиғи бўйича қарздорлик мавжуд эмаслиги;
  • муҳофаза зонасида, суғориладиган ерда жойлашмаганлиги;
  • бош режа талабларига зид эмаслиги (мавжуд бўлса);
  • ҳар бир категорияга хос бошқа шартлар (инвестиция мажбурияти бажарилганлиги, ширкат аъзоси ҳисобланиши ва бошқалар).
  • Қонунга кўра, якка тартибдаги уй-жойлар эгаллаган ерларга ижара ҳуқуқи қуйидаги ҳажмгача берилади:
  • 1998 йил 1 июлгача эгалланган бўлса – 0,24 гектаргача;
  • 1998 йил 1 июлдан 2018 йил 1 май кунига қадар эгалланган бўлса – Тошкент, Нукус шаҳарлари ҳамда вилоят марказларида 0,06 гектар, қолган ҳудудларда 0,12 гектардан ошмаган ҳажмда.
  •       Ушбу ҳажмдан ортиқча ерлар, агар низо бўлмаса, деҳқон хўжалиги ёки томорқа хўжалиги юритиш учун расмийлаштириб берилади. Кадастр агентлиги Автоматлаштирилган ахборот тизимини яратиб, унга барча ерлар бўйича 6 хил турдаги бирламчи маълумотларни киритади;
  • 10 та ваколатли орган (ҳокимлик, қурилиш, экология, солиқ, «Ўзбеккосмос» агентлиги ва бошқалар) ҳар бир ер участкаси бўйича ўз ваколатидаги маълумотларни тизимга киритади;
  • тизимда шакллантирилган электрон йиғмажилд маҳалла биноларида, Кадастр агентлиги сайтида ҳамда бошқа манбаларда эълон қилинади.

      Тўпланган ҳужжатларнинг тўлиқлиги ва қонунийлиги адлия органлари томонидан ўрганиб чиқилади. Ижобий хулоса қабул қилинган фуқароларга Кадастр агентлиги томонидан хабарнома юборилади. Хабарнома асосида бир марталик тўловни амалга оширганларга ҳар чоракда халқ депутатлари вилоят Кенгаши қарори билан ҳуқуқлар эътироф этилади (ерга – ижара ҳуқуқи, бино-иншоотга – мулк ҳуқуқи). Қонунга кўра, ер ва биноларни қонунийлаштириш учун қуйидаги миқдорларда бир марталик тўлов ундирилади:

  • Тошкент шаҳрида – БҲМнинг 5 баравари (1 млн 875 минг сўм);
  • Нукус шаҳри ва вилоят марказларида – БҲМнинг 3 баравари (1 млн 125 минг сўм);
  • вилоятлар бўйсунувидаги бошқа шаҳарларда – БҲМнинг 2 баравари (750 минг сўм);
  • бошқа аҳоли пунктларида – БҲМнинг 1 баравари (375 минг сўм);
  • қолган ҳолларда бир марталик тўлов тегишли ҳудуддаги ўртача аукцион баҳоси миқдорида тўланади.

          Шунингдек, I ва II гуруҳ ногиронлари, олдинги «акция» вақтида йиғим тўлаган шахслар тўловдан озод қилинади, «Ижтимоий ҳимоя ягона реестри» ахборот тизимига киритилган шахсларга 50 фоиз чегирма берилади.

       Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, мазкур қонун фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг мулкий ҳуқуқларини таъминлаш билан бир қаторда, қулай ишбилармонлик муҳити ва инвестициявий жозибадорликнинг шаклланишига хизмат қилади.

 

Қашқадарё вилоят маъмурий

суди судьяси                                                                                        О.Бекназаров

 

image
Skip to content