Коррупция миллат кушандаси
Коррупция дунё миқёсида ҳал этилиши лозим бўлган глобал муаммолардан биридир. Ушбу иллат хар қандай давлат ва жамиятнинг сиёсий-иқтисодий ривожланишига жиддий путур етказади, инсон хуқуқ ва эркинликларининг поймол бўлишига олиб келади. Шу боис унга қарши курашиш халқаро аҳамият касб этиб, жахон сиёсатининг муҳим масалалари қаторидан жой олган. Дунёда коррупциянинг тури хам таснифи ҳам жуда кўп. Унинг келиб чиқиш сабабларини очиш, унга қарши курашишнинг самарали йўлларини топиш бўйича олимлар, турли институтлар ва халқаро ташкилотлар томонидан юзлаб, минглаб тадқиқотлар ўтказилган. Турли кўрсаткичлар ва рақамлар акс этган жадваллар яратилган, ўзига хос рейтинглар тузилган. Ҳатто коррупциянинг хилма-хил формулалари ҳам ишлаб чиқилган. Бу борадаги ишлар ва изланишлар изчил давом этмоқда. Ижтимоий-тарихий вазият, фуқароларнинг хуқуқий дунёқараши, давлат тузилиши, иқтисодий ривожланиш омилларидан келиб чиқиб, хар бир давлат коррупцияга қарши ўзига хос усулларда курашмоқда. Бу борада энг самарали йўл хали топилган эмас. Чунки коррупция бир қарашда оддий жиноят бўлиб кўрингани билан аслида унинг келиб чиқиши ва яшовчанлик сабаблари жуда чигал ва мураккабдир. Республикамизда коррупцияга қарши курашишнинг ҳуқуқий асосларини янада такомиллаштириш мақсадида илғор хорижий тажрибани ҳисобга олган ҳолда “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни қабул қилинди. Миллий парламентимиз томонидан қабул қилиниб, 2017-йил 3-январда Президентимиз томонидан имзоланган “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги қонун тарихий аҳамиятга эга хужжатлардан биридир. 6 боб, 34 моддадан иборат ушбу қонунда коррупцияга қарши курашиш бўйича кенг қамровли чора-тадбирлар ва меъёрлар белгиланган. Қонуннинг 4-моддасига кўра коррупцияга қарши курашишнинг асосий принциплари қуйидагилардан иборат: қонунийлик; фуқаролар хуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларининг устуворлиги; очиқлик ва шаффофлик; тизимлилик; давлат ва фуқаролик жамиятининг ҳамкорлиги; коррупциянинг олдини олишга доир чора-тадбирлар устуворлиги; жавобгарликнинг муқаррарлиги.
Қонуннинг 5-моддасига кўра коррупцияга қарши курашиш соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат:
аҳолининг хуқуқий онги ва ҳуқуқий маъданиятини юксалтириш, жамиятда коррупцияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантриш, давлат ва жамият хаётининг барча соҳаларида коррупциянинг олдини олишга доир чора-тадбирларни амалга ошириш; коррупцияга оид хуқуқбузарликларни ўз вақтида аниқлаш, уларга чек қўйиш, уларнинг оқибатларини, уларга имкон берувчи сабаблар ва шарт-шароитларни бартараф этиш, коррупцияга оид хуқуқбузарликларни содир этганлик учунжавобгарликнинг муқаррарлиги принципларини таъминлаш.
Қонун асосида давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёевнинг 2017-йил 2-февралдаги “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги “Ўзбекистон Республикаси қонунининг қоидаларини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори қабул қилинди. Мазкур хужжатлар ўз мазмун моҳияти, мақсади билан мамлакатимизда коррупцияга қарши курашишнинг янги босқичини бошлаб берди.
Президентимизнинг 2017 йил 7-февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар статегияси тўғрисида”ги Фармони билан тасдиқланган 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Харакатлар стратегиясини “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили”да амалга оширишга доир давлат дастурида ҳам коррупцияга қарши курашишнинг ташкилиш-хуқуқий механизмларини такомиллаштириш ва коррупцияга қарши курашиш самарадорлигини ошириш бўйича тадбирлар белгиланганлиги алоҳида қайд этилди. Қонун нормаларини ҳаётга татбиқ этиш мақсадида юқорида кўрсатилган Президентимизнинг қарори билан 2017-2018 йилларга мўлжалланган коррупцияга қарши курашиш бўйича давлат дастури, Коррупцияга қарши курашиш бўйича республика идоралараро комиссияси таркиби тасдиқланди. Хаммамиз яхши биламиз, қонун хуқуқий муносабатларни тартибга солади. Ваколатлар, хуқуқ ва мажбуриятларни, амалга ошириладиган чора-тадбирларни белгилаб беради. Агар қонун хаётда ишламаса, унинг бир неча вароқ оддий қоғоздан фарқи қолмайди. Шундай экан, “коррупция хақида қонун қабул қилинди, энди хаммаси изига тушиб кетади”, деб ўйлаш хотиржамликка берилиш катта ҳато бўлади. Коррупция балосидан қутилиш, ислоҳатларни унинг чангалидан озод этиш ҳақида хаммамиз ўйлашимиз, бунинг заруратини ҳар биримиз юрагимиздан ўтказишимиз, унга қарши қатъий курашишимиз керак.
Қарши туманлараро
маъмурий судининг судьяси Л.Зайниддинова